İŞ ARAMA BULMA - MÜLAKATLARDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

Merhabalar

Uzun süredir yazmayı planladığım bir konuda sonunda uygun zamanı bularak bilgisayarımın başına geçebildim. Umarım bu yazım da sizler için faydalı olarak aklınızdaki bazı sorulara cevap olacaktır.

Mülakatlar tecrübeli tecrübesiz tüm profesyoneller için önemli kariyer basamaklarından bir tanesi olmak ile birilkte hedefe ulaşabilmek için geçilmesi gereken önemli bir süreçlerden de bir tanesidir. Sektörde çalışmakta olan tecrübeli kişiler geçmiş mülakat tecrübeleri ile kendine özgü taktikler geliştirebilirken yeni mezun ve henüz yolun başında olan arkadaşlar ise katıldığı her mülakat ile kendine özel yöntemler belirleyebilmektedir. Bunun yanında mülakat öncesinde çevresindekilerin tecrübe ve tavsiyeleri dinleyerek ön hazırlık yapabilmektedir. Umarım bu yazı ile mülakat öncesi belirsizliğini bir nebze olsun azaltarak sizlere yardımcı olabilirim.

Akılda kalıcı olması açısından her bir konuyu madde madde yazarak açıklayacağım. Bu yazdıklarımın bir kısmı okuduklarımdan, bir kısmı tecrübelerimden bir kısmı ise çevremdeki kişilerin tecrübelerinden oluşmaktadır.

Şimdiden keyifli bir yazı olması dileğiyle..  

 1) Firmayı çalışmak: Çoğu zaman başvurduğumuz firmalar tarafından mülakata davet ediliriz fakat başvurmadığımız halde kariyer sitelerinden özgeçmişimize ulaşarak mülakata davet edildiğimiz durumlar da olmaktadır. Her koşulda geçerli durum ise mülakata gideceğimiz firmanın öncesinde çalışılmasıdır. Firmanın kuruluşu ve tarihi, ürün portföyü, yatırımları, çalışan sayısı ve üst düzey yöneticilerini çalışmak mülakat sırasında size avantaj sağlayacaktır. Firmayı ne kadar iyi tanırsanız mülakat öncesi beklentilerinizi daha iyi şekillendirerek mülakatta hayal kırıklığınızın önüne geçebilirsiniz. Firmanın internet sitesine girdiğinizde dahi kurumsallığı ve çalışana verdiği değer konusunda az çok bilgi sahibi olabilirsiniz. Bu sebep ile mülakat öncesinde gerek görsel basından, gerekse sosyal medyadan firma ile ilgili araştırma yapmak faydalı olacaktır.

2) IK uzmanını çalışmak: Firma ile ilgili ortalama bir bilgiye sahibiz fakat hepsi bu değil elbette. Mülakat yapacağınız IK uzmanı da bu sürecin önemli adımlarından bir tanesidir. Genel anlamda sizinle mülakat yapacak ilgili pozisyonda çalışanlar insan ilişkilerinde başarılı olduğu için iletişimde sıkıntı yaşamayabilirsiniz. Karşınızdaki ile kuracağınız iletişiminkalitesi ise mülakatın gidişatını yakından etkilemektedir. Karşınızdaki kişinin zevklerini ve hassas olduğu konuları öncesinde çalışabilirseniz sizin için avantaj olacaktır. Nasıl derseniz öncelikli olarak Facebook üzerinden bir araştırma yapabilirsiniz. Profesyonel bir araştırma için ise Linkedin'i kullanabilirsiniz; mezun olduğu okul, üye olduğu kulüpler ve dernekler, önceki iş deneyimleri ve katıldığı eğitimler hepsi sizin için birer ipucu olacaktır.

3) Zihinsel olarak hazırlık yapmak:  Mülakat sürecinin adımları genel anlamda az çok bellidir, bu konuda internette de detaylı bilgi bulabilirsiniz. Mülakat en az 30 dakika en fazla ise yarım güne kadar uzayabilen bir süreçtir ve bu sebep ile öncesinde zihinsel hazırlı çok önemlidir. Peki zihinsel hazırlık nasıl yapılır? Öncelikle mülakata mümkün olduğunca yüksek konsantrasyon ile gitmelisiniz. Zihninizi farklı konular meşgul etmemeli, aksi takdirde görüşme esnasında vereceğiniz cevaplar arasında anlam bütünlüğü olmayacaktr. Bunun için, zihninizde mülakat sürecini baştan sona yaşamanız ön hazırlık anlamında güveninizi arttıracaktır. Farklı senaryolar ile öncesinde mülakatı canlandırmanız eksik olabileceğiniz bazı konuları farketmenize yardımcı olacaktır. Bu başlık altında bahsedilebilecek son konu ise mülakat esnasında nelerden bahsedeceğinizi ve nelerden bahsetmeyeceğinizi de öncesinde çalışmanız gerekiyor. Kendiniz ya da hayatınız ile ilgili vereceğiniz bir bilgi cevaplayamayacağınız sorulara neden olabilecektir.

4) Çok erken gitmek: Mülakatlara vaktinde gidilmesi gerektiğini eminim çoğu kişiden duymuşsunuzdur fakat bu noktada yapılan bir hata da geç kalmamak adına mülakata çok öncesinde gitmek. Geç kalmamak adına mülakat yapacağımız yere çok öncesinde gitmek, mülakat yapacak İnsan Kaynakları (bundan sonra IK olarak geçecek) uzmanını bir nevi zaman baskısı altına alabilecek bir durumdur. Diğer yandan erken gittiğiniz yerde uygun bekleme salonu olmayabilir, sizi karşılayacak kişi o esnada farklı bir toplantıda olabilir vs., bu ise mülakat öncesinde iki taraf için de istenmeyen bir durumdur. İdeal olan mülakattan 10-15 dakika öncesi firmaya ulaşılmasıdır. Çok erken gelmemek adına son dakikaya kadar beklenmesi de güvenlik ve danışmada harcanacak süreyi de düşünürsek yeterli olmayabilir. Zamanımızı 15 dakika önce ulaşacak şekilde planlamamız yeterli olacaktır.

5) Geç kalmak: Yukarıda erken gelmeden ziyade zamanında gelmenin öneminden bahsetmiştik, peki ya geç kalırsak? Geç kalma özellikle mülakat öncesinde aday için son derece olumsuz bir izlenim oluşmasına neden olacak bir durumdur. Fakat günümüz şartlarında şehir hayatının karmaşıklığını, insani koşulları, trafik ve diğer ulaşım sorunlarını düşündüğümüzde karşılaşılacilecek durumlardan bir tanesidir geç kalmak. Burada kilit nokta mülakat öncesi geç kaldığımızı farkettiğimiz anda mümkün olduğunca hızlı bir şekilde mülakat yapacağımız IK sorumlusuna uygun bir dille bilgi vermeliyiz. Geç kalacağımız süre içinde en azından karşı taraf da farklı bir konu ile ilgili çalışma yaparak kaybolan zamanı değerlendirebilir.

6) Arabanızın anahtarı: Başlıktan ne anlatacağımı merak etmiş olabilirsiniz. Geçmişte bir IK uzmanı anlatmıştı, hatırladığım kadarı ile ben de size anlatayım. Mülakat için aday ile belirtilen saatte buluşulur ve mülakat öncesinde aday arabasının anahtarını masaya bırakır. O dönemde hatrı sayılır bir araba markasına ait olan anahtar mülakat öncesinde IK uzmanında negatif bir izlenim bırakır. Neden mi? Çünkü böyle bir durum mülakat yapacak kişide adayın beklentilerinin karşılanmasının zor olacağı izlenimini bırakmıştır, bu kadar pahalı bir arabaya binen bir adayı tatmin etmenin zor olacağını düşünmesine neden olmuştur. Bu durumu mülakat yapacağınızın firmanın ölçeği ve imkanları doğrultusunda değerlendirmek gerekmektedir. Bir mülakata gittiğinizi düşünün ki aracınızın temmuz vergisi size teklif edilecek maaş ile aşağı yukarı aynı, bu durumda siz IK uzmanı olsanız ne yaparsınız? Elbette lüks bir araba ile mülakata gitmeyin demiyorum fakat en azından karşı tarafın gözüne sokmayacak şekilde davranmanız uygun olacaktır. 2016 yılı itibari ile bu konular eskisi kadar önemli olmayabilir fakat siz gene de mülakata gösterişten uzak ve şık bir şekilde giderseniz kaybedeceğiniz birşey olmayacaktır. Mülakat öncesinde ya da esnasında ne arabanızın anahtarını ne de son model dokunmatik telefonunuzu çantanızdan çıkarmazsanız bu gibi olası önyargılarla da uğraşmak zorunda kalmazsınız.

 7) Buzlu-Limonlu soda: Mülakatın amacı adayın kendisini tanıtması, karşıdaki uzmanın da aday ile pozisyon arasında bir değerlendirme yapabilmesidir. Diğer tüm durumlar bu sürecin tamamlayacılarıdır. Örneğin ne içersiniz sorusu? IK uzmanı misafirperverliğini göstermek üzere ne içeceğinizi soracaktır, böyle bir soru karşısında talepleriniz ise su, çay ya da kahveden ötesine geçmemeli. Karşısınızdaki kişiyi talepleriniz ile sıkıntıya sokmanız sizin için artı yazmayacaktır. Görüşmenin uzun sürebileceğini de hesaba katarak boğazınızın kurumaması için kolayda olan bir içecek alabilirsiniz. Bu durum sadece içecek için geçerli olmayıp, eğer hasta ise adayın peçete vb. istemesi, form doldurmak için kalem ya da silgi talep etmesi, ya da IK uzmanının cep telefonunu istemesi gibi durumlar için de geçerlidir. Mümkün olduğunca birşey istememeye  çalışın ve kendi kendinize yeteceğinizi bu adımda da olsa gösterin.

8) Sinirlenmek: Sıklıkla uygulanan mülakat metotlarından biridir ve bu oyuna gelirseniz mülakatın olumsuz sonuçlanacağından emin olabilirsiniz. Gerek grup mülakatlarında gerekse bireysel mülakatlarda adaylara yöneltilen sorular ve geribildirimler ile adayın sinirlenme eşik durumu test edilir. Bu konuda iki kez tecrübem olmuştu, birincisi part time satış danışmanı mülakatı için gittiğim Bursa IKEA mağazasında bir grup aday ile aynı anda mülakata girmiştik. Diğeri ise Akhisar Keskinoğlu firması ile yaptığım ve bireysel olarak girdiğim mülakatta karşımda 1 tanesi IK uzmanı olmak üzere toplam 4 yönetici (3 ya da 4 olabilir) ile mülakat yapmıştım. İlkinde bizlere verilen bir soruya cevaplar geliştirmeye çalışıyorduk fakat bu esnada her bir aday diğerinin cevabını çürütmeye çalışıyordu ve gayet gergin bir ortamdı. Diğerinde ise karşımdaki yöneticiler yeni mezun olmama rağmen ne kadar sağlıklı bir kariyer planı yaptığımı test edebilmek için ters köşe sorular sormuştu. Siz de bu gibi durumlar ile karşılaşabilirsiniz. Özellikle yeni mezun arkadaşların dikkat etmesi gereken konulardan biri olup mümkün olduğunca tüm sorulara ve eleştirilere sakin cevaplar vermeye çalışın ve ne olursa olsun mülakat esnasında parlamayın.

9) Yalan Söylemek: Yalan gerek sosyal hayatımızda gerekse iş hayatımızda bizi başarısızlığı götürecek bir eylemdir. Kısa vadede iyi sonuçlar alsak da uzun vade de yapacağımız her eylemde olumsuz sonuçlar almamız kaçınılmazdır. Mülakatlarda adaydan beklenen en büyük 3 özellikten biri dürüstlük yani yalan söylememektir. Zaman zaman adaylar dikkat çekebilmek ve karşı tarafında aklında kalabilmek adına yalanlar söyleyebilirler fakat yalancının mumunun yatsıya kadar dahi yanmayacağını unutmamalılar. Ne geçmiş tecrübelerinizde yapmadığınız işleri yapmış gibi göstermek ne de adını sadece dergilerde okuduğunuz bir hobiyi özgeçmişinize eklemek size fayda sağlamayacağı gibi IK uzmanının bunu farketmesi durumda geri dönülmez bir yola girdiğinizi ve mülakatınızın olumsuz sonuçlanacağından emin olabilirsiniz. Elbette eksik ve zayıf yönlerimiz olacaktır fakat bu konularda yalan söylemek yerine detaylı bilgi vermekten kaçınmamız daha uygun olacaktır.

10) Sorulara İsteksiz ve Ucu kapalı cevaplar vermek: Mülakatın ana dinamiği karşılıklı iletişimdir ve bu iletişim ne kadar sağlıklı olur ise mülakatın da olumlu devam etme ihtimali o kadar güçlü olacaktır. Bu iletişimin seviyesini iki tarafta mümkün olduğunca yüksek tutmaya çalışmalı. Bu anlamda size sorulan soruları beğenseniz de beğenmesiniz de kibar bir dille cevaplamanız beklenmektedir zira karşınızdaki IK uzmanı sizden alacağı cevaplar ile bazı değerlendirmeler yapmak istemektedir. Size sorulacak sorulara "Evet", "Hayır", "Bilmiyorum" gibi kısa ve kapalı cevaplar vermeniz durumunda iletişimi tıkayacağınızı ve mülakatın çok uzun süremeyeceğinizi söylemek durumundayım. Kısa cevaplar vermemek adına konuyu uzatarak saçmalamak da bir çözüm değil elbette. Mümkün olduğunca karşıdaki kişinin öğrenmek istediğini cevaplayın yeterli olacaktır.

11) Kapanışı güzel yapmak: Eminim hepiniz duymuşsunuzdur, "İnsanlar görünüşleriyle karşılanır, kişilikleri ile uğurlanır" diye meşhur bir söz var. Burada insanların karakterleri ile karşı tarafta bıraktığı izlenime dikkat çekilmektedir. Mülakatınızın sonunda söyleyeceğiniz güzel bir kapanış cümlesi ya da yapacağınız bir espri de karşınızdaki IK uzmanının sizin ile ilgili düşüncelerini tümüyle değiştirebilir. Unutmayın ki siz odadan çıktıktan sonra, IK uzmanı özgeçmişinizin yazılı olduğu A4 kağıda sıcağı sıcağına kısa bir değerlendirme yazısı yazacak. Bu değerlendirme ise mülakat esnasında karşınızdaki kişi üzerinde bıraktığınız etki ile sınırlı olacaktır.

Mülakata girecek herkese şimdiden başarılar dilerim. 

Yaşadığınız tecrübeleri bu yazımın altında paylaşırsanız başkalarının da faydalanmasını sağlayabilirsiniz.

Bir sonraki yazımda görüşmek üzere..