YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN İKİNCİ EL ARABA TERİMLERİ

Merhabalar

Uzun bir dönemdir özellikle ikinci el piyasasını inceleyen biri olarak okuduğum ilanlarda ve incelediğim araçlarda karşılaştığım bir takım notları sizinle paylaşacağım. İkinci el piyasasının kalıplaşmış bir takım terimlerini de yorumlayabildiğim kadarı ile sizlere aktararak en azından bu süreçte sizlere rehberlik etmesini umuyorum.

Keyifli bir yazı olması dileğiyle.

1) Stepnesi Dahi Kullanılmamış: Sık karşılaşılan terimlerden biridir ve otomobil ilanlarının çoğunun açıklama kısmında bu bilgiye yer verilir ve bununla da yetinilmez, tertemiz el değmemiş stepnenin kocaman bir resmi de ilana eklenir. Anlamı, aracımda bu zamana kadar stepne değiştirmemi gerektirecek bir olay yaşamadım, zaten arabamı da çok temiz kullandığım için diğer 4 tekerlek ile işimi gördüm olarak yorumlanabilir. Stepne kötü durumlar için bir acil yardım ekipmanı olduğu için, sürücünün daha önce böyle bir durum ile karşılaşıp karşılaşmadığının da işaretidir aynı zamanda. Fakat olaya bir de şu açıdan bakmak gerekir ki; lastiklerin ortalama 2 yıl raf 5 yıl sürüş ömrü vardır. Aldığınız ikinci el araçta bulunan ve size sıfır bir lastik imajı veren bir stepnenin kullanım ömrü çoktan bitmiş olabilir çünkü lastiğin hammaddesi kauçuğun da kullanılmasa dahi bir son kullanma tarihi vardır. Bu sebep ile ileride yedek lastiğe ihtiyaç duymanız halinde, sizi büyük bir sürpriz bekliyor olabilir. Stepnenin kullanılıp kullanılmadığından çok, ihtiyaç duyduğunuzda işinize yarayıp yaramayacağı ile ilgilenmeniz daha mantıklı olacaktır.

2) Direksiyonda Leke Yok: Görselliğe önem veren biriyseniz, aracın dış aksamı kadar iç mekanına da önem vermeniz kadar doğal birley yoktur. Çünkü aracın iç kısmı ile daha fazla temas halinde olduğunuz için, satıcılar da bu konunun önemini bilerek gerekli bakım ve temizlikten sonra direksiyon ve göğüslük bölgesinin detaylı resmi konulur. Eğer aracın iç mekanına ait parçalarda üretim hatası yok ise (yanlış hammadde kullanımı, proses hatası vs.) yıpranmamış bir direksiyon ve temiz bir göğüslük araca verilen değeri gösterir. Böyle bir araç ise alıcılar için daha cazip olacaktır. Direksiyon bir aracın kullanımında veirlen değeri göstermesi anlamında dikkat edilmesi gereken bir konudur ve benim gibi düşünüyorsanız, bu tip araçlar sizin artı hanenize yazacaktır.

3) Bayandan/Doktordan Temiz: Bu terim her ne kadar bir miktar ayrıcalık içerse de, amacı aracın çok dikkatli ve temiz kullanıldığını ifade etmektir. Yıllardan bu yana sıkça kullanılan bir terimlerden biridir. Doktorların araçlarını daha az kullandığı için düşük kilometreye sahip olması, bayanların ise araçlarını daha temiz ve dikkatli kullanıldığı daha az yıprandığı varsayımı genel anlamda doğru olsa da bazı istisnalar olabilir. Özellikle bayandan alınacak araçlar sonrasında size sürpriz masraflar çıkarabilir. İstisnalar olmak ile beraber, çoğu bayan araç kullanmayı öğrenme aşamasında ve sonrasında da araçları gaz-fren-debriyaj üçleminde oldukça yorarlar ve devirsiz kullanırlar. Dizel araçlarda ise devirsiz kullanım aracın motor ve turbosuna zarar verebilir. Bu sebep ile bu tip araçları almadan önce ustanıza göstermeniz faydalı olacaktır.
 
4) Yedek Anahtarı Mevcut: Yedek anahtar, araç alımından sonraki dönemde ihtiyaç duyacağınız önemli bir yardımcı eleman olmak ile birlikte teknolojiye ayak uyduran küçük sanayi firmaları dahi bu konuda çözüm bulmak da ve sizi yedek anahtar temin etmek de büyük maliyetlerden kurtarmaktadır. Ortalama 100 TL den başlayan fiyatlarda aracınızın yedek anahtarını elde edebilirsiniz. Fakat bu terimin ısrarla kullanımı maddi değerinden ziyade, aracın kullanıcısının aracına ve ekipmanlarına verdiği önemi göstermektedir. Diğer bir yandan, stepnede olduğu gibi yedek anahtar da aracın bayi çıkışındaki durumu ile mevcut durumu arasında manevi bağlantı kurulmasını sağlayan bir araç ekipmandır ve alıcılarda aracın ilk günki gibi muhafaza edildiği algısı oluşturulmaya çalışılır.

5) Ustanız İle Birlikte Gelin: Satıcının meydan okumasının ifadesidir. Şüpheli, pimpirikli, titiz ve takıntılı alıcı kitlesinin içini bir nebze olsun rahatlatan bir mesajdır. Satıcının aracına çok güvendiği ve ustanız ile gitseniz dahi aracında bir kusur bulamayacağınızı iddia eder. İlk gördüğünüzde size güven veren bir ifade olmak ile birlikte, mesajın altında yatan kendine güven duygusuna aldanmayın ve siz aracı görmek için gene de ustanız ile beraber giderek işinizi riske atmayın.

6) Pazarlık Araç Başındadır: Telefonlardan ve mesajlardan bıkmış satıcılar ilanlarına bu bilgiyi eklerler. Amaç ciddi olmayan ve aracın fiyat seviyesini görmek için arayan alıcı kitlesini uzak tutmaktadır. Pazarlık yapacağını belirtmek ile birlikte, bir adım da sizden görmek istemektedir alıcı ve bu tip satıcıyı telefonda zorlamanın hiçbir anlamı olmayacaktır. Aracı beğendiyseniz gidin ve aracı görerek beğenirseniz araç başında pazarlık yapın.

7) Yakmıyor Kokluyor: Ülkemizdeki yakıt fiyatları sebebi ile kullanıcılar daha tasarruflu ve ekonomik araçlara yönelmektedir. Bu da özellikle dizel ve LPG li araç taleplerinde son dönemde ciddi artış meydana getirmektedir. Çoğu satıcı aracının ne kadar az yaktığını anlatabilmek için bir takım tabirler kullanırlar. Yakmıyor kokluyor, sınıfının en az yakan aracı, ne zaman yakıt aldığımı unutuyorum vs. gibi. Her bir terim aracın ne kadar tasarruflu olduğunu ifade etmek ile birlikte, yakıt konusunda kararınızı vermeden önce aracın fabrika çıkıış verilerini ve forumlardaki kullanıcı yorumlarını okumanızda fayda olacaktır. Baktığınız aracın yol bilgisayarı verileri de size gerekli bilgileri sunacaktır. Dikkat etmeniz gereken aracın şehir içi ve şehir dışı verilerinin farklı olacağını ve bu sebep ile satıcının yol bilgisayarındaki değerleri nasıl bir yolda elde ettiğidir. Çünkü satıcı aracını atmadan önce uzun yoldan gelmiş olabilir bu da o anki yol bilgisayarı değerlerinin düşük olmasını sağlayacaktır. Şehir içi ve şehir dışı kullanımlarının farkı ise 3-4 litreye kadar çıkabilmektedir.  

8) Garaj Arabasıdır: Kim böyle bir araca sahip olmak istemez. Hava koşullarından, olası çiziklerden ve kazalardan muhafaz edilmiş bir araç, her zaman ideal bir araçtır. Müstakil evlerin çoğunlukta olduğu ve işi ya da yaşadığı bölge sebebi ile çok fazla araç kullanmayan satıcıların araç satışında kullandığı bir terimdir ve bunun bedeli size ortalama 1000-3000 TL dir. Çünkü satıcı aracına verdiği değerin karşılığını sizden almak istemektedir çünkü aracına çok iyi bakmıştır ve siz de böyle bir araca sahip olmak istiyorsanız kesenin ağzını açmanız anlamına gelmektedir.

9) Satıp Daha Geniş Bir Araç Alacağım: Dosta gidecek bir araç tabirinin amcaoğludur bu tabir. Satıcı aracını satma nedenini güzel bir şekilde ifade ederek alıcının aklında şüphe oluşmamasını sağlamayı hedeflemektedir. Satma amacını alıcının zihninde geçerli kılmaya çalışarak, aracından genel anlamda memnun olduğunu ve alacak kişinin de memnun kalacağını ifade eder. Genelde temiz ve saf bir ifade olmak ile birlikte, alıcının zihninde pozitif bir izlenim bıraktığı kesindir. 2005 model Citröen C3 ü mü bu ifadenin de olduğu bir ilan açıklaması ile satmıştım. Bu ifadenin size vereceği güveni de göz önünde bulunarak aracı pozitif bir şekilde değerlendirebilirsiniz. Fakat tedbiri elden bırakmamakta fayda var.

10) Sigara Dahi İçilmemiş: Özellikle internetteki ilanlarda çok sık rastlanılan açıklamalardan biridir. Özellikle küçük çocuklu aileler, sigara düşmanları ve titiz alıcılar için etkili bir ifade olmak ile birlikte, satıcılar tarafından istisna edilen konulardan da biridir. Araç satışı yapılmadan önce 20 TL ye alınacak bir küllük ve iç dış detaylı bir temizleme ile araçta sigara içildiğine dair tüm izler ortadan kaldırılmaktadır. Benim de dikkat ettiğim konulardan biridir çünkü çoğu aracın içine dahi oturduğumda yüzüme çarpan keskin sigara kokusu, aracın bende bıraktığı tüm olumlu izlenimi gölgelemektedir. Araçta sigara içilmesi satıcının aracına verdiği önemi ve değeri göstermek ile beraberaraç tercihinde dikkat edilen konulardan biridir.

11) Kazasız: İkinci el piyasasının en hassas konulardan biri aracın hasar kayıdının ve değişeninin olmamasıdır. Bu amaçla da sık sık kazasız ifadesi geçer ilanlarda. Fakat son dönemde bu kelime, eksik ifadeler ile birlikte kullanılmaktadır. Kazasız yazan aracın ilan detaylarına indiğinizde değişen, boyalı, hasarlı parçalarının olduğunu görebilirsiniz. Evet araç bir kazaya karışmamıştır fakat farklı sebepler ile kaporta aksamında çeşitli işlemler yapılmış olabilir. Bunu anlamanın en iyi yolu aracı ekspertize götürmek ve son dönemde hemen herkesin elde edebildiği oto boya kalınlık ölçer cihazları ile aracın boya durumunu kontrol etmektedir. Bu gibi konularda hata yapmamak adına ilanlardaki açıklamaları sonuna kadar okumanızı, 5664 ile hasar tespit raporunu sorgulamanızı ve de son olarak ekspertize götürmizde fayda olacaktır.

12) Hep Aynı İstasyondan: "6 yıldır arabamın yakıtını çevreyolunun sonundaki X akaryakıt istasyonundan alıyorum" şeklinde bir açıklama da görürseniz şaşırmayın. İlanlarda arabanın yürüyen aksanı, iç döşemeler, kaporta vs. her konuda detaylı açıklamalar bulabilirsiniz. Fakat yakıt alınan akaryakıt firmasının satılan aracı değerli kılmada ne gibi bir işlevi olabilir? Aynı istasyondan yakıt alma rutinin kişiye verdiği bir güven söz konusudur ve ileride aracında ortaya çıkabilecek sorunlarda da istasyon aleyhine dava açma hakkınada sahip olabilir. Fakat şu anda herhangi bir akaryakıt istasyonun kanıtlanmış bir üstünlüğü yok rakiplerine göre. Elbette yarı fiyatına yakıt veren marka bilinirliği düşük firmalardan yakıt almak risklidir. Sektörün önde gelen firmaları Shell, BP, Total, Petrol Ofisi, Opet vs. firmalar var ve alınan yakıtın motordaki etkisini ölçmek de bireysel olarak çok zor. Bu sebep ile ikinci el ilanlarında bu detayın olması bilgi açısındna önemli olsa da belirleyici etkenlerden biri değildir.

13) Pazarlık Sünnettir: Arabanızı satıyorsunuz ve doğal olarak ticari bir işlem gerçekleştiriyorsunuz. İslami bakış açısında rızkın 10'da 9'u ticarettedir görüşü hakimdir. Yani her bir ticari eylem bir nevi dini ritüel olarak görülür. Bu sebepten midir bilinmez, çoğu ilanda pazarlık sünnettir açıklaması ile karşılaşabilirsiniz. Tabi bu sebep ile pazarlıksız fiyat yazmak yerine neden yüksek fiyat yazarak pazarlık yapılıyor sorusu aklınıza gelebilir. Pazardan aldığımız sebze ve meyvede dahi pazarlığı bir tür tasarruf arttırıcı tebir olarak gördüğümüz bir toplumda, araç alışverişinde de bu alışkanlıklarımızı devam ettirmemiz normal olarak gözüküyor. Diğer yandan satıcı, yapacağı bir indirimle alıcı ile arasındaki ticari bağı geliştirerek satışı bir an önce kapatmak ister. Piyasanın şu anki şartlarında araç satışı yapacak kişilerin çoğu, araç değerinin üstinde fiyat belirleyerek pazarlık ile bir miktarını alıcıya ikram ediyor. Gördüğünüz ikinci el araç fiyatlarının çoğunda pazarlık söz konusu olduğunu, pazarlığın satıcının ihtiyacına göre belirlendiğini aklınızda tutmanızda fayda var. Burada önemli olan alışveriş tamamlandığında iki tarafın da memnun bir şekilde ayrılmasıdır.


14) Expertiz Raporu: Bu rapor, aracın genel anlamda check-up işlemine girmesidir. Bunun sonucunda da aracın fren performansı, motor verimliliği, kaporta ve gövdedeki hasar durumu vs. hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Çoğu zaman da bu rapora güvenerek aracı almak durumunda kalabilirsiniz. Bu noktada sizlere farklı bir konuyu dile getirmek isterim. Ekspertiz raporu çok şeydir fakat herşey değildir. Aracın ön takımlarında, yürüyeninde, debriyaj takımında, şanzumanında vs. deki tüm problemler bu ekspertiz raporlarından çıkmayabilir. Ekspertiz raporu ile araç alarak sonrasında sanayide 500-600 TL masraf yapmak sizin için sürpriz olmamalı. Elinizdeki ekspertiz raporu ile araç alarak fakat sonrasında farklı problemler ile karşılaşabilirsiniz. Bu sebep ile size önerim, aracın güncel bir ekspertiz raporu olsun (2-3 ay önceki alınan bir raporu dahi yeniletmenizde fayda olacaktır) ve de mümkünse aracı almadan özellikle bozuk bir arazide (Toyota, üretim hattından çıkan araçları kalın halatların üzerinden geçirerek test ediyor)aracı ustanız ile kullanın. Çünkü bozuk zeminde aracın problemli tüm parçaları daha belirgin olur ve araç hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmanızı sğalar.


Otomobil piyasasını takip ettiğim ve aklımda kaldığı kadarı ile bu sektörde geçen bir takıp terimleri ve bu terimlerden neler çıkarabiliriz, nelere dikkat etmeliyiz ve doğru bir kararı nasıl verebiliriz konusunda bilglerimi sizinle paylaşmaya çalıştım.

Umarım hayalinizdeki araca en uygun koşullarda sahip olabilirsiniz.

iyi alışverişler dileğiyle...